15-ရိုဟင္ဂ်ာေတြရဲ ့ေဒၚလာကို စားတဲ့ဧရာဝတီဘေလာ့က MyanmarExpress ႏွင့္ Opposite Eyes ၀က္ဆိုက္ေတြကို အစိုးရ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားနဲ ့ ဆက္သြယ္မႈ ရွိသည္ဟုေၿပာ

မၾကာမီက လြတ္လပ္ခြင့္ရလာေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အင္တာနက္မွ ၀က္ဆိုက္ႏွင့္ လူမႈကြန္ယက္ စာမ်က္ႏွာမ်ားတြင္ ယခုအခါ ၀ါဒျဖန္႔ခ်ီေရးက ေရွာင္မလြတ္ႏိုင္ေအာင္ ျဖစ္လာေနသည္။ တပ္မေတာ္ကို ေထာက္ခံျခင္း သို႔မဟုတ္ မူဆလင္မ်ားကို အလံုးစံုဆန္႔က်င္ျခင္း၊ မီဒီယာမ်ားကို တိုက္ခိုက္ျခင္းႏွင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ဆဲဆိုေ၀ဖန္ျခင္းတို႔က Facebook စာမ်က္ႏွာမ်ားႏွင့္ ဘေလာ့ဂ္မ်ားေပၚတြင္ျပည့္ႏွက္ေနသည္။


ဤလမ္းေၾကာင္းကို မည္သူေတြက ဖန္တီးလုပ္ကိုင္ေနၾကသည္ ဆိုျခင္းကို တိတိက်က် သိရွိရန္ မျဖစ္ႏိုင္ေသာ္လည္း ပါ၀င္ေသာ အေၾကာင္းအရာႏွင့္ ႐ုပ္ပံုေတြက ေရးသားသူမ်ားကို မွန္းဆႏိုင္ဖို႔ သဲလြန္စေတြ ထုတ္ေပးထားသည္။ အမ်ားစုက ႏိုင္ငံေတာ္အလံ၏ ပံုရိပ္ကို သံုးေလ့ရွိၾကၿပီး က်န္သည့္သူေတြကေတာ့ ျပင္ဦးလြင္ စစ္တကၠသိုလ္ အ၀င္၀တြင္ထားရွိေသာ စစ္ဘုရင္တပါး၏ ရုပ္ထုပံုကို ႏွစ္ခ်ိဳက္စြာ အသံုးျပဳၾကသည္။

မ်က္ျမင္သိႏိုင္သည့္ အေၾကာင္းအရာ မဟုတ္ေသာ္လည္း သူ႔အေနျဖင့္ ထို၀က္ဆိုတ္အမ်ားစုကို စစ္ဖက္က လုပ္ကိုင္ေနသည္ဟု ခံစားရေၾကာင္း ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ ေရႊ၀ါေရာင္ေတာ္လွန္ေရးတြင္ ပါ၀င္ခဲ့ေသာ ဗုဒၶဘာသာ ဘုန္းေတာ္ႀကီး ဦးအာစရိယက ေျပာသည္။

“စစ္ဘုရင္ေတြဆိုတာ စစ္တပ္ကို ကိုယ္စားျပဳတယ္ေလ၊ ဒီေတာ့ သူတို႔ေတြက စစ္တပ္နဲ႔ တနည္းနည္းနဲ႔ ပတ္သက္မႈ ရွိရမယ္” ဟု သူက ဆို၏။

Myanmar ICT for Development Organisation ၏ အမႈေဆာင္ ညႊန္ၾကားေရးမႈး ျဖစ္ၿပီး ဘေလာ့ဂါ တဦးလည္းျဖစ္သူ ေနဘုန္းလတ္က ဘေလာ့ဂ္ အမ်ားအျပားသည္ အစိုးရ ၀ါဒျဖန္႔ခ်ီေရး လမ္းေၾကာင္းမ်ားျဖစ္သည္ဟု ယံုၾကည္ ေၾကာင္း ေျပာသည္။ အခ်ိဳ႕ေသာ အုပ္စုမ်ားသည္ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားကို အင္တာနက္ေပၚသို႔ လွ်င္ျမန္စြာ တင္ပို႔ ျဖန္႔ခ်ီႏိုင္ၾကသည္မွာ သံသယျဖစ္ဖြယ္ ေကာင္းသည္ဟု သူကဆို၏။ အထူးသျဖင့္ ဆူပူမႈျဖစ္ေစရန္လံႈ႕ေဆာ္ေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ားျဖစ္သည္။

“အဲဒီဆိုက္ေတြမွာ ႏိုင္ငံေတာ္အလံနဲ႔ ေနျပည္ေတာ္ရဲ႕ဓါတ္ပံုေတြ တင္ထားၾကတယ္။ ေနာက္ၿပီး သူတို႔ရဲ႕ သတင္းအမ်ားစုက အစိုးရ ၀က္ဆိုက္ေတြကသတင္းေတြ”ဟု ေနဘုန္းလတ္က ေျပာသည္။

သံသယျဖစ္ဖြယ္ေကာင္းသည္မွာ မွန္ေသာ္လည္း ထို၀က္ဆိုက္မ်ား၏ ေနာက္ကြယ္တြင္ မည္သူရွိေနသည္ကို တိက်စြာ သက္ေသျပရန္ ခက္ခဲေနေသးသည္ဟုလည္း ဆိုသည္။

“ဒီအဖြဲ႕ေတြက လမ္းေၾကာင္း ႏွစ္ခုကိုသံုးတယ္၊ ပထမတခုက လူမ်ိဳးေရး ဘာသာေရးအုပ္စုေတြၾကားမွာ ပဋိပကၡေတြ ျဖစ္ေအာင္ ေသြးထိုးလံႈ႕ေဆာ္တဲ႔ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြ ျဖန္႔ဖို႔၊ ေနာက္တခုက သူတို႔ကို ေထာက္ခံအားေပးတဲ့သူေတြနဲ႔ ဆက္သြယ္ဖို႔သံုးတယ္” ဟု သူက ဆက္ေျပာသည္။

ေရးသူ မသိရွိရသည့္ ၀က္ဆိုက္ ၁၀ခုကို အလြတ္သေဘာ ေလ့လာၾကည့္သည့္အခါ ထိုဆိုက္အားလံုးတြင္ စစ္တပ္ကိုေထာက္ခံျခင္း၊ မူဆလင္ဆန္႔က်င္ေရးႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးအတိုက္အခံမ်ားကို ဆန္႔က်င္တိုက္ခိုက္ျခင္း စေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ား ပါ၀င္ၾကသည္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၊ မင္းကိုႏိုင္၊ ၈၈ မ်ိဳးဆက္ေက်ာင္းသားမ်ားအဖြဲ႕ႏွင့္ အျခား ၾသဇာရွိေသာ လူ႕အခြင့္အေရးလႈပ္ရွားသူမ်ားမွာ သူတို႔ အဓိကထားၿပီး ေျပာဆို တိုက္ခိုက္ျခင္း ခံၾကရသူမ်ားျဖစ္သည္။

၀င္ေရာက္ၾကည့္႐ွဳသူမ်ားကို ဆြဲေဆာင္ႏိုင္ရန္အတြက္ ၎၀က္ဆိုက္မ်ားသည္ ညစ္ညမ္းဓါတ္ပံုႏွင့္ ႐ုပ္ရွင္မ်ား၊ အတင္းအဖ်င္းမ်ားႏွင့္ လိင္ကိစၥ ဦးစားေပးေသာ ေကာလဟာလမ်ားကို ေဖာ္ျပၾကသည္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေနအိမ္ အက်ယ္ခ်ဳပ္ခံရစဥ္အတြင္း ကေလးတေယာက္ေမြးခဲ့သည္ ဆိုေသာသတင္းမ်ိဳးသည္လည္း ထိုအထဲတြင္ တခု အပါအ၀င္ျဖစ္သည္။

လူသိမ်ားေသာ ၀က္ဆိုက္တခုမွာ Myanmarexpress.net ျဖစ္ၿပီး ၎ကို ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေနအိမ္ အက်ယ္ခ်ိန္မွ လြတ္ေျမာက္လာသည္ႏွင့္ မေရွးမေႏွာင္းမွာ တည္ေထာင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ႐ုရွားႏိုင္ငံ ေမာ္စကိုၿမိဳ႕တြင္ မွတ္ပံုတင္ထားေသာ ထို၀က္ဆိုက္အား စတင္ ဖန္တီးခဲ့ခ်ိန္မွစ၍ အႀကိမ္ေရ ၂၂သန္းေက်ာ္ ၀င္ေရာက္ၾကည့္ရႈမႈ ရွိခဲ့သည္။

ထိုသို႔ေသာ ၀က္ဆိုက္မ်ား၏ ေနာက္တြင္ စစ္တပ္ရွိေနႏိုင္သည္ဆိုသည့္ ယူဆခ်က္ကို ပိုမိုေလးနက္ေစသည့္ အေၾကာင္းတခုမွာ သတင္း နည္းပညာႏွင့္ ပတ္သက္၍ အဆင့္ျမင့္သင္တန္းမ်ား တက္ေရာက္ထားသူ အေျမာက္အမ်ား တပ္မေတာ္တြင္းမွာ ရွိေနေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။

အစိုးရ၏ သိပၸံႏွင့္ နည္းပညာ၀န္ႀကီးဌာနသည္ ႐ုရွားတကၠသိုလ္မ်ားတြင္ ပညာသင္ၾကားရန္ ၂၀၀၁ ခုႏွစ္မွစ၍ ၂၀၁၀-၂၀၁၁ စာသင္ႏွစ္အထိ ႏွစ္စဥ္ လူငါးရာခန္႔ ေစလႊတ္ေၾကာင္း Anton Khlopkov ႏွင့္ Dmitry Konukhov တို႔က ၂၀၁၁ခုႏွစ္ထုတ္ Nuclear Club journal ဂ်ာနယ္တြင္ေရး သားေသာ “႐ုရွား၊ ျမန္မာႏွင့္ ႏ်ဴကလီယား နည္းပညာ” ေဆာင္းပါးတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။ ႐ုရွားတကၠသိုလ္မ်ားသို႕ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ေက်ာင္းသားေစလႊတ္မႈက အျခားေသာႏိုင္ငံမ်ား ထက္ ပို၍မ်ားသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ထိပ္တန္းနည္းပညာေက်ာင္းမ်ားမွ ဘြဲ႔ရရွိသူမ်ားရွိေနေသာ္လည္း ႐ုရွားတြင္ ပညာသင္ၾကားရန္ ေစလႊတ္ျခင္း ခံရသူ အမ်ားစုမွ စစ္ဖက္မွ ဗိုလ္ႏွင့္ ဗိုလ္ႀကီးအဆင့္ အရာရွိမ်ားသာျဖစ္သည္ဟု သတင္းမ်ားက ဆိုသည္။

စိုင္းသိန္း၀င္းသည္ စစ္တပ္မွ ဗိုလ္မွဴးေဟာင္းတေယာက္ျဖစ္ၿပီး အစိုးရ၏ သံသယျဖစ္ဖြယ္ရာ ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္ အစီအမံမ်ားကို ကမာၻသိေအာင္ ဖြင့္ဟထုတ္ေဖၚေျပာ၍ ၂၀၁၀ တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ထြက္ေျပးခဲ့သူျဖစ္သည္။ ယခုအခါ ေနာ္ေ၀ႏိုင္ငံ၌ ေနထိုင္ေသာ စိုင္းသိန္း၀င္းက ၂၀၁၁ က သူ၏ အီးေမးလ္ကို ေဖာက္ထြင္း၀င္ေရာက္ခံလိုက္ရၿပီးေနာက္ သူ၏ ပုဂၢိဳလ္ေရးအခ်က္အလက္မ်ားကို Myanmarexpress.net တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္ကို ေတြ႔ရေၾကာင္း ေျပာသည္။

သူ၏ နည္းပညာ ကၽြမ္းက်င္မႈကို အသံုးျပဳ၍ ေဖာက္ထြင္း၀င္ေရာက္သူကို ေျခရာခံေထာက္လွမ္းခဲ့ရာ စစ္ဖက္က လူတေယာက္ ျဖစ္ေနသည္ကို ေတြ႔ရေၾကာင္း စိုင္းသိန္း၀င္းကေျပာသည္။

“အဲဒီလူက ႐ုရွားမွာ ေက်ာင္းတက္သြားတဲ့ စစ္တပ္ အရာရွိတေယာက္ပါ၊ ျမန္မာႏိုင္ငံကေန သူ အသံုးျပဳတဲ႔ IP လိပ္စာကိုပါ က်ေနာ္ေျပာျပႏိုင္ပါတယ္” ဟု သူကဆိုသည္။

စိုင္းသိန္း၀င္းက Myanmar Express ႏွင့္ Opposite Eyes ကဲ့သို႔ေသာ ၀က္ဆိုက္မ်ားသည္ အစိုးရ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားႏွင့္ ဆက္သြယ္မႈ ရွိသည္ ဆိုသည္မွာ အလြန္သိသာေၾကာင္း ဆက္ေျပာသည္။

“သူတို႔ဆီမွာတင္ေနတဲ႔ ဓာတ္ပံုေတြ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြက အျပင္မွာမရွိဘဲ ရဲဖက္ နဲ႔ စစ္ဖက္မွာပဲ ရႏိုင္မယ့္ဟာမ်ိဳးေတြ၊ ဒီလိုဆိုက္ေတြကို တည္ေထာင္ရတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္က ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္လုိ၊ ၈၈ မ်ိဳးဆက္ ေက်ာင္းသားမ်ားအဖြဲ႔လို ပုဂၢိဳလ္မ်ိဳးေတြအေပၚမွာ လူထုအျမင္ ဆန္႔က်င္ဖက္ ေျပာင္းသြားေအာင္လုပ္ဖို႔ပဲ၊ ရခိုင္လိုမ်ိဳး မိတၳီလာလိုမ်ိဳး ဘာသာေရး ပဋိပကၡေတြ ျဖစ္လာရင္လည္း ပိုႀကီးထြားေအာင္၀င္ေမႊ ၾကတယ္” ဟု စိုင္းသိန္း၀င္းက ဆိုသည္။

ပဋိပကၡတြင္ ပတ္သက္ျခင္း

ျမန္မာႏိုင္ငံ အေနာက္ဖက္ ေ၀းလံေခါင္ဖ်ားေသာ ေက်ာက္နီေမာ္ရြာတြင္ ရခိုင္အမ်ိဳးသမီးတေယာက္ကို မူဆလင္ေယာက်ၤားတစုက အဓမၼျပဳက်င့္ၿပီးေနာက္ သတ္ျဖတ္လိုက္ေသာ မႈခင္းတခု ၂၀၁၂ ခုႏွစ္တြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ အစိုးရဖက္က တရား၀င္ သတင္းမထုတ္ျပန္မွီ အခ်ိန္မ်ားစြာေစာၿပီး မေရတြက္ႏိုင္ေသာ ၀က္ဆိုက္မ်ားတြင္ ထိုသတင္းကို ေဖာ္ျပေနၾကၿပီျဖစ္သည္။

ေသဆံုးသြားေသာ မိန္းကေလး၏ ဓါတ္ပံုတပံုကိုလည္း မူရင္းဇစ္ျမစ္ကို တိက်စြာ ေဖာ္ျပႏိုင္ျခင္းမရွိဘဲ တင္ခဲ့ၾကသည္။

ေသခ်ာေစေသာအခ်က္တခုမွာ ထိုသို႔ ေဖာ္ျပလိုက္ၾကၿပီး တပတ္မွ်မၾကာမွီ အခ်ိန္အတြင္း ရခိုင္ျပည္နယ္ ေတာင္ကုတ္ၿမိဳ႕နယ္အတြင္း ေနာက္ထပ္မႈခင္းတရပ္ ျဖစ္ပြားသြားခဲ့သည္။ ေဒါသမီး ေတာက္ေလာင္ေနေသာ လူတစုက လက္စားေခ်သည့္အေနျဖင့္ မူဆလင္ ဘုရားဖူး ၁၀ ေယာက္ကို ရက္စက္စြာ သတ္ျဖတ္ပစ္လိုက္ၾကသည္။ ထိုျဖစ္ရပ္က ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္းတြင္ ဗုဒၶဘာသာႏွင့္ မူဆလင္မ်ား ပဋိပကၡ အႀကီးအက်ယ္ ျဖစ္ပြားသြားေစခဲ့သည္။

အဓိက႐ုဏ္း စတင္ျဖစ္ပြားခ်ိန္မွ စ၍ လူ ၂၀၀ ခန္႔ အသက္ဆံုး႐ံႈးခဲ့ရၿပီး မေရမတြက္ႏိုင္ေသာ ဒဏ္ရာရသူမ်ား ရွိခဲ့ကာ လူ ၇၀၀၀၀ ေက်ာ္ အိုးအိမ္မဲ့ျဖစ္ခဲ့ရသည္။ လူေနအိမ္ ၁၆၀၀၀ လံုး၊ ဗုဒၶဘာသာ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္း ၁၄ ေက်ာင္း၊ ဗလီ ၄၅ ခုႏွင့္ စာသင္ေက်ာင္း ၃ ေက်ာင္း ၿပိဳလဲပ်က္စီးခဲ့ရသည္။

ထိုအေၾကာင္းအရာ အားလံုးကို အြန္လိုင္းကြန္ယက္မ်ားႏွင့္ ၀က္ဆိုက္မ်ားတြင္ ေဖာ္ျပၿပီး မုန္းတီးမႈႏွင့္ အယံုအၾကည္ ကင္းမဲ့မႈေတြ တိုးပြားလာေအာင္ မီးေလာင္ရာ ေလပင့္ခဲ့ၾကသည္။

အင္တာနက္ေပၚမွ ရန္ဘက္မ်ားႏွင့္ အတူယွဥ္တြဲကာ ဗုဒၶဘာသာ ဘုန္းေတာ္ႀကီး ဦး၀ီရသူကလည္း သူ၏ မူဆလင္ ဆန္႔က်င္ေရး ၀ါဒျဖန္႔မႈမ်ားကို ျမွင့္တင္ေဆာင္႐ြက္ရန္ စိတ္အားထက္သန္လာသည္။ ဘာသာေရး ပဋိပကၡမ်ား ျဖစ္ပြားေစရန္ ေသြးထိုးလံႈ႕ေဆာ္မႈျဖင့္ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္က ဖမ္းဆီးျခင္းခံခဲ့ရေသာ ဦး၀ီရသူသည္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္တြင္ လြတ္ၿငိမ္း ခ်မ္းသာခြင့္ႏွင့္ ျပန္လည္လြတ္ေျမာက္လာခဲ့သည္။ ဦး၀ီရသူသည္ လတ္တေလာ ေခတ္စားေနသည့္ ၉၆၉ လႈပ္ရွားမႈကို ဖန္တီးသူလည္းျဖစ္သည္။ ၉၆၉ ဆိုသည့္ ကိန္းဂဏန္းမ်ားသည္ ဗုဒၶ၊ ဓမၼႏွင့္ သံဃာကို ကိုယ္စားျပဳေၾကာင္း သူကေျပာသည္။

ပို၍အေရးႀကီးေသာအခ်က္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းရွိ မူဆလင္အသိုင္းအ၀ိုင္းက သံုးစြဲေသာ ၇၈၆ ဆိုသည့္ သေကၤတကို တုန္႔ျပန္ရန္ျဖစ္သည္ဟု သူကဆိုသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ မူဆလင္အဖြဲ႕၏ အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴး ဦးေက်ာ္စိုးကမူ ၇၈၆ ဆိုေသာဂဏန္းသည္ “ျမန္မာႏိုင္ငံက မူဆလင္ အသိုင္းအ၀ိုင္းၾကားမွာ လူႀကိဳက္မ်ားတဲ့ ကံေကာင္းေစတဲ့ ဂဏန္းတခု သက္သက္ပါ” ဟု ေျပာသည္။

ေနာက္ဆံုးျဖစ္ခဲ့ေသာ မိတၳီလာျဖစ္ရပ္ မတိုင္မီကာလကတည္းက ဒုကၡေရာက္ေတာ့မွာ သတိထားမိခဲ့ေၾကာင္း ဦးေက်ာ္စိုးက ေျပာသည္။ ပဋိပကၡမ်ားသည္ မူဆလင္ဆန္႔က်င္ေရး စိတ္ဓါတ္မ်ား ျပည္သူမ်ား ၾကားတြင္ပ်ံ႕ပြားေစရန္ လံႈ႔ေဆာ္ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္သည္ကို ယံုၾကည္ေၾကာင္းႏွင့္ ၎အေနျဖင့္ မူဆလင္မ်ားကို ဆူပူမႈ ပဋိပကၡမ်ားႏွင့္ ေ၀းေ၀းေနၾကရန္ သတိေပးခဲ့ေၾကာင္း ဦးေက်ာ္စိုးက ေျပာျပသည္။

ဗုဒၶဘာသာ သပိတ္

ယခုႏွစ္ဆန္းပိုင္းတြင္ မြန္ျပည္နယ္မွ ဗုဒၶဘာသာ ဘုန္းႀကီးအခ်ိဳ႕သည္ ၉၆၉ ေခါင္းစီးေအာက္တြင္ မူဆလင္ဆန္႔က်င္ေရး လႈပ္ရွားမႈ ေဆာင္ရြက္ရန္ စုစည္းခဲ့ၾကသည္။ ဘာသာေရးဆိုင္ရာ ေဟာေျပာခ်က္မ်ား၊ DVD ခ်ပ္မ်ားႏွင့္ စတစ္ကာမ်ားကို အသံုးျပဳ၍ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားအေနျဖင့္ ဗုဒၶဘာသာဆိုင္မ်ားတြင္သာ ေစ်း၀ယ္ၾကရန္၊ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ခ်င္းသာ လက္ထပ္ထိမ္းျမားၾကရန္၊ ဗုဒၶဘာသာခ်င္းသာ ကူညီေထာက္ပံ့ေပးၾကရန္ စည္း႐ံုးလံႈ႕ေဆာ္ခဲ့ၾကသည္။

အစိုးရက ၉၆၉ လႈပ္ရွားမႈကို ဥေပကၡာျပဳခဲ့သည့္အတြက္ အံ့ၾသမိေၾကာင္းႏွင့္ ရန္လုိေသာ အသြင္ေဆာင္သည့္ လႈပ္ရွားမႈကို တုန္႔ျပန္ရန္ ဆႏၵရွိပံုမရေၾကာင္း ဦးအာစရိယက ေျပာသည္။

“သာသနာေရး၀န္ႀကီးဌာနက ဘာသာႏွစ္ခုၾကားမွာ တင္းမာမႈေတြျမင့္တက္လာေစတဲ့ လႈပ္ရွားမႈမ်ိဳးကို ခြင့္ျပဳထားတာ တကယ္ကို ထူးဆန္းပါတယ္” ဟု ဦးအာစရိယက သူ၏ အျမင္ကို ေျပာသည္။ “၂၀၀၇ ေရႊ၀ါေရာင္ေတာ္လွန္ေရးၿပီးေတာ့ ဘုန္းႀကီးတို႕ကို ဂ်ီေမးလ္ အေကာင့္ေလးတခု သံုးမိတဲ့အတြက္ ေထာင္ ၁၅ ႏွစ္ခ်တယ္။ အခု ေပၚေပၚထင္ထင္ မီးေမႊးေနတဲ့ မူဆလင္ဆန္႔က်င္ေရးလႈပ္ရွားမႈကိုက်ေတာ့ ဘာျဖစ္လို႔ အေရးမယူတာလဲ” ဟု သူက ေမးခြန္းထုတ္လိုက္သည္။

လူမ်ိဳးေရး၊ ဘာသာေရး ခြဲျခားဆန္႔က်င္သည့္ ကို ၉၆၉ လႈပ္ရွားမႈ၏ အေတြးအျမင္မ်ားပါ၀င္သည့္ ေဟာေျပာခ်က္မ်ား၊ DVD ခ်ပ္မ်ားကို အင္တာနက္၀က္ဆိုက္မ်ားမွ ေန၍ ကူညီ ပ်ံ႕ႏွံ႔ေစခဲ့ေၾကာင္း ဦးအာစရိယက ေျပာသည္။

“ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ရည္႐ြယ္ခ်က္ရွိတဲ့ လူတစုက ဘာသာေရး အယူသီးတာကို အသံုးခ်ၿပီး ေသေသခ်ာခ်ာ အကြက္ခ် လုပ္ေဆာင္ခဲ့တဲ့ လုပ္ရပ္ပါ။ ဘုန္းႀကီးရဲ႕ ဒကာ၊ ဒကာမေတြကို ၾကားထဲကေန အသံုးခ်ခံ၊ အစေတးခံ ေတြ မျဖစ္ေစနဲ႔လို႔ သတိေပးခဲ့ရတယ္” ဟု သူကေျပာျပသည္။

ဦးေက်ာ္စိုးကလည္း သူ႔အေနျဖင့္ ေဖေဖာ္၀ါရီလအတြင္းက ရန္ကုန္တိုင္းေဒသႀကီး ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ဦးျမင့္ေဆြထံသို႔ စာေရးသားၿပီး ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာ္တြင္ လူမ်ိဳးေရးမုန္းတီးမႈႏွင့္ ပဋိပကၡမ်ား ျဖစ္ေပၚလာေစရန္ ေသြးထိုးလံႈ႔ေဆာ္ေနေသာ ဘာသာေရးအမည္ခံအဖြဲ႕မ်ားကို ဟန္႔တားေပးပါရန္ ေတာင္းဆိုခဲ့ေၾကာင္း ေျပာသည္။

“အစိုးရဖက္က ဒီလိုလႈပ္ရွားမႈေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔ ဘာေၾကာင့္ မလုပ္ေဆာင္ခဲ့ရသလဲဆိုတာ က်ေနာ္ နားမလည္ဘူး။ ဒီအတြက္ တကယ္ စိတ္မေကာင္းျဖစ္ရပါတယ္” ဟု သူကဆိုသည္။

ဘေလာ့ဂါ ေနဘုန္းလတ္ကလည္း ယင္းကဲ့သို႔ ႀကိဳးကိုင္လႈပ္ရွားမႈမ်ားကို အစိုးရဖက္က ဘာေၾကာင့္ခြင့္ျပဳခဲ့သည္ ဆိုျခင္းကို မစဥ္းစားတတ္ေၾကာင္းေျပာသည္။

လူသတ္မႈ ႏွင့္ ႀကိဳးကိုင္ျခင္း

မိတၳီလာၿမိဳ႕တြင္ အဓိက႐ုဏ္းျဖစ္ပြားရသည့္ အေၾကာင္းရင္းသည္ မူဆလင္ေရႊဆိုင္ပိုင္ရွင္ႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာ ေဖာက္သည္ႏွစ္ေယာက္တို႔ အေခ်အတင္ျဖစ္ရာမွ စတင္ခဲ့ျခင္းဟု အမ်ားကလက္ခံယံုၾကည္ၾကသည္။

သို႔ေသာ္ ႀကီးမားေသာ လူသတ္ပြဲႏွင့္ ပဋိပကၡဆီသို႔ တမဟုတ္ခ်င္း အရွိန္ျမင့္တက္သြားရျခင္းသည္ အင္တာနက္ေပၚမွ တို႔မီးရိႈ႕မီးမ်ား၏ ေက်းဇူးေၾကာင့္လို႔ပင္ ဆိုႏိုင္ပါသည္။ သူတို႔၏ ၀က္ဆိုက္မ်ားႏွင့္ ဘေလာ့ဂ္ေတြေပၚမွာ ရက္စက္ျခင္း ႏွင့္ မုန္းတီးမႈ အေၾကာင္းအရာေတြကို ေဖာ္ျပေပးၾကၿပီး ဇာတ္ရွိန္ျမင့္ေအာင္ ပို႔ေဆာင္ေပးၾကသည္။

ေရႊဆိုင္မွာျပႆနာျဖစ္ျပီး ဆယ္ရက္အတြင္းမွာပင္ ဆူပူမႈေတြက မိတၳီလာမွေန၍ အျခားၿမိဳ႕ ၁၄ ၿမိဳ႕ဆီအထိကူးစက္သြား သည္။ ဆူပူအၾကမ္းဖက္မႈမ်ားေၾကာင့္ လူ ၄၃ ဦးေသဆံုး၍ ၈၆ ဦးဒဏ္ရာရခဲ့သည္။ ဗလီမ်ား၊ ေက်ာင္းမ်ားႏွင့္ ေနအိမ္မ်ားအပါအ၀င္ အေဆာက္အဦး ၁၃၀၀ ေက်ာ္ပ်က္စီးဆံုး႐ံႈးခဲ့ရသည္။

ဆူပူမၿငိမ္သက္မႈမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ အစိုးရဖက္က လံုေလာက္ေသာ တုန္႔ျပန္မႈမ်ား ေဆာင္ရြက္ရန္ ပ်က္ကြက္ခဲ့ျခင္းသည္ ၎၏ ပါ၀င္ပတ္သက္မႈကို ေဖာ္ျပသည့္ သက္ေသျဖစ္ေၾကာင္း ဘေလာ့ဂါေနဘုန္းလတ္၊ ဦးေက်ာ္စိုးႏွင့္ ၈၈ မ်ိဳးဆက္ေက်ာင္းသားမ်ားအဖြဲ႔ေခါင္းေဆာင္ မင္းကိုႏိုင္တို႕က ယူဆၾကသည္။

ပဋိပကၡမ်ား ၿပီးၿပီးခ်င္း မိတၳီလာၿမိဳ႕ခံ မူဆလင္မ်ားႏွင့္သြားေရာက္ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းခဲ့ေသာ ဦးေက်ာ္စိုးက “ အၾကမ္းဖက္တဲ့ သူေတြကိုင္တဲ့ ဓားေတြက တပံုစံထဲပဲလို႔ မ်က္ျမင္သက္ေသေတြက ေျပာတယ္။ ႏွစ္ေပေလာက္ရွည္တဲ့ ဓားေတြ။ ေနာက္ၿပီး သူတို႔ေတြက အခ်င္းခ်င္း တေယာက္ကိုတေယာက္ ၀ီစီမႈတ္ၿပီး အခ်က္ေပးၾကတယ္။ ေသေသခ်ာခ်ာ ေလ့က်င့္ေပးထားတဲ့ သူေတြဆိုတာ ေသခ်ာပါတယ္” ဟုျပန္ေျပာျပသည္။

အဆိုပါ လူမ်ား၏ေနာက္ကြယ္ ကိုယ္ေယာင္ေဖ်ာက္ ႀကိဳးကိုင္ေနသူမ်ား ရွိေနသည့္ အခ်က္မွာ အလြန္ရွင္းလင္း ေၾကာင္း ဦးေက်ာ္စိုးကထပ္ေျပာသည္။

“သူတို႔က မူဆလင္ေတြကိုပဲ သတ္တယ္၊ လူမ်ိဳးတုန္း သုတ္သင္ပြဲတခု လိုပါပဲ”

ေနာက္ကြယ္က ကိုယ္ေယာင္ေဖ်ာက္ အဖြဲ႔ အစည္းႏွင့္ အင္တာနက္ စာမ်က္ႏွာမ်ား၏ ေသြးထိုးလံႈ႕ေဆာ္ေပးျခင္း၊ ႀကိဳးကိုင္ခ်ယ္လွယ္ျခင္းကိုသာ မခံရလွ်င္ မူဆလင္ႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာမ်ားသည္ ေကာင္းမြန္စြာ အတူတကြ ေနႏိုင္ၾကမည္ ဟု ဦးေက်ာ္စိုးက ၀မ္းနည္းစြာ ေျပာသည္။

လက္ေတြ႔တြင္လည္း မိတၳီလာတြင္ အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္မႈမ်ား ျဖစ္ပြားေနစဥ္က မူဆလင္မ်ားကို ၎တို႔၏ အိမ္နီးခ်င္း ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားက ေခၚယူ ေစာင့္ေရွာက္ေပးခဲ့ၾကသည္ဟု သူကဆိုသည္။

ဖံုးကြယ္ထားေသာ အေၾကာင္းတရားမ်ား

ကြဲျပားျခားနားေသာ ဘာသာေရးႏွင့္ လူမႈေရး အုပ္စုမ်ားၾကားတြင္ အယံုအၾကည္ ကင္းမဲ့ျခင္းႏွင့္ အျပန္အလွန္ ေၾကာက္ရြံ႕မုန္းတီးေစေသာ အေျခအေနမ်ိဳးကို ေျမွာက္ေပးၿပီး မတည္ၿငိမ္ေသာ အေျခအေန တရပ္ကို တည္ေဆာက္ျခင္းသည္ ကမာၻေပၚတြင္ အခ်ိဳ႕ေသာအစိုးရမ်ားက သူတို႔အာဏာကိုထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ေရးအတြက္ သံုးေလ့ရွိေသာ နည္းဗ်ဴဟာတခုျဖစ္ပါသည္။

ဘာသာေရးႏွင့္ လူမ်ိဳးေရးမုန္းတီးမႈကို ေသြးထိုးလႈံ႔ေဆာ္ၿပီး ဆူပူမၿငိမ္သက္မႈမ်ား ျဖစ္ေပၚလာသည့္ အခါ စစ္တပ္အေနျဖင့္ လမ္းမမ်ားေပၚတြင္ တပ္စြဲေနရာယူၿပီး စစ္ဥပေဒကို ထုတ္ျပန္ေၾကညာခြင့္ ရရွိႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။

ခ်က္သမၼတႏိုင္ငံအေျခစိုက္ လူ႔အခြင့္အေရးလႈပ္ရွားသူ Igor Blazevic က သူ၏မိခင္ႏိုင္ငံ ေဘာ့စနီးယား၌ ၁၉၉၀ျပည့္ႏွစ္ အေစာပိုင္းကာလမ်ားတြင္ ႀကံဳေတြ႔ခဲ့ရေသာ အျဖစ္အပ်က္မ်ားမွ သင္ခန္းစာထုတ္ႏႈတ္၍ ဧျပီ ၈ ရက္ေန႕က ဧရာဝတီတြင္ “ အစြန္းေရာက္ အမ်ိဳးသားေရး၀ါဒ၏ ဒုကၡသံသရာ” အမည္ရွိ ေဆာင္းပါးတပုဒ္ ေရးသားခဲ့သည္။

“လူမ်ိဳးသန္႔စင္ေရးဆိုတာ လူအုပ္စုေတြၾကားမွာ ဒါမွမဟုတ္ အေျခခံလူတန္းစား အသုိုင္းအ၀ိုင္းၾကားမွာ တေယာက္ကို တေယာက္ မုန္းတီးလို႔ အလိုအေလ်ာက္ျဖစ္လာတဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈ မဟုတ္ဘူး။ ဒါက လံုၿခံဳေရးဆိုင္ရာ အေရးႀကီးတဲ့ အစိတ္အပိုင္းတခုကေနၿပီးေတာ့ ေသေသခ်ာခ်ာ ေလ့က်င့္ေပးထားတဲ့ လက္နက္ကိုင္ေတြ လုပ္ရတဲ့ အလုပ္ပါ။ သူတို႔တာ၀န္က တရား၀င္တပ္ဖြဲ႔ေတြ၊ အစိုးရ တာ၀န္ရွိသူေတြ၊ ေငြေၾကးပံ့ပိုးေပးေနသူေတြနဲ႔ တိုက္႐ိုက္ ဆက္သြယ္မႈကို ဖုံးဖုံးဖိဖိနဲ႕ လုပ္ရတဲ့ အလုပ္မ်ိဳး ျဖစ္ပါတယ္” ဟု Blazevic ကေျပာသည္။

မိတၳီလာတြင္ ျဖစ္ခဲ့ေသာျဖစ္ရပ္မ်ားသည္ ပထမဆံုး ဟုမဆိုႏိုင္ပါ။ ၁၉၈၈ အေရးအခင္းမွ သတ္ျဖတ္မႈမ်ား၊ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္ေမလက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္ ေထာက္ခံသူမ်ားကို အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္ခဲ့ေသာ ဒီပဲရင္း အေရးအခင္း ႏွင့္ ၂၀၁၂ ေမလက မူဆလင ္ဘုရားဖူး ဆယ္ေယာက္ ေတာင္ကုတ္ၿမိဳ႕တြင္ အသတ္ခံခဲ့ရျခင္းတို႔က မေဝးေသးေသာ သမိုင္း၏ အျဖစ္အပ်က္မ်ားပင္။

ဤရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္မႈမ်ားကို မည္သူက က်ဴးလြန္သည္ဆိုေစ က်န္ရွိေနေသာ အေၾကာင္းအရာတခုမွာ အစိုးရက ျပစ္မႈမ်ားအတြက္ တရားဥပေဒအရ အေရးမယူႏိုင္ေသးျခင္းျဖစ္သည္။ တဖက္တြင္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးဆိုသည္မွာ အစိုးရက အေရးေပၚအေျခအေန ေၾကညာရန္ လိုအပ္ၿပီဟု ယူဆၿပီး လမ္းမမ်ားေပၚတြင္ စစ္တပ္မ်ားကို တပ္စြဲေစေတာ့မွ အသက္၀င္သည္ဟု ထင္မွတ္ေအာင္ ၾကိဳးစားေနျခင္းကလည္း ” ေနာက္ျပန္မလွည့္ဘူး” ဟူေသာ အစိုးရ၏ ကတိကဝတ္ကို သံသယ တိုးလာေနေစေတာ့သည္။

FROM-THE IRRAWADDY